काठमाडौंका केही हलहरुमा भूकम्पले क्षति पुर्‍याए पनि मोफसलका धेरै ठाउँमा सिनेमा हललाई कुनै असर पुगेको छैन तर असर नपुगेका क्षेत्रमा नयाँ फिल्म रिलिज नहुँदा सिनेमा हलहरु मारमा परेका छन्,’ नेपाल चलचित्र संघले ‘निर्माताहरुलाई यस्तो बेलामा फिल्म रिलिज गर्न प्रेरित गर्ने उद्देश्यले आकर्षक प्याकेज दिने तयारी

काठमाडौंका सिनेमा हल सुचारु भएको दुई साताभन्दा बढी भइसक्दा पनि नेपाली फिल्म निर्माताहरुले नयाँ फिल्म नचलाउँदा मोफसलका सिनेमा हल मारमा परेका छन्। वैशाख १२ यता कुनै पनि नयाँ फिल्म सार्वजनिक नभएपछि मोफसलका हलहरु बन्द हुने अवस्थामा पुगेका हुन्।

यो समस्या काठमाडौंकै सिनेमा हलहरुमा पनि देखिएपछि बुधबार नेपाल चलचित्र संघले आकस्मिक बैठक डाकी नयाँ रणनीति बनाएको छ। जसअन्तर्गत नयाँ फिल्म रिलिज गरे सिनेमा हल, निर्माता र वितरकले बाँडफाँट गर्ने रकममा पुनरावलोकन गर्ने निर्णय गरिएको छ।

‘काठमाडौंका केही हलहरुमा भूकम्पले क्षति पुर्याए पनि मोफसलका धेरै ठाउँमा सिनेमा हललाई कुनै असर पुगेको छैन तर असर नपुगेका क्षेत्रमा नयाँ फिल्म रिलिज नहुँदा सिनेमा हलहरु मारमा परेका छन्,’ नेपाल चलचित्र संघका अध्यक्ष नकिम उद्दिनले भने, ‘निर्माताहरुलाई यस्तो बेलामा फिल्म रिलिज गर्न प्रेरित गर्ने उद्देश्यले आकर्षक प्याकेज दिन सकिन्छ कि भन्ने हामीले पहल गरिरहेका छौं।’

पालमा सुतेका जनताहरु घर फर्किसकेको अवस्थामा पनि सिनेमा हलमा दर्शक नफर्किनु आश्चर्यको कुरा भएको भन्दै संघले नयाँ फिल्म लगाउने पहल गर्न थालेको हो। 

भूकम्पका कारण नुवाकोट, सिन्धुपाल्चोक, धादिङजस्ता जिल्लामा ठूलो क्षति पुगेको भए पनि ती क्षेत्रबाट फिल्म उद्योगलाई आउने रकम निकै न्यून छ तर भूकम्पले क्षति नपुर्याुएको ८० प्रतिशत क्षेत्रमा नयाँ फिल्म रिलिज नहुँदा दर्शक भड्किन सक्ने भन्दै संघले आकर्षक प्याकेजको लोभ देखाएको छ।

प्याकेजअनुसार असार र साउन महिनामा फिल्म रिलिज गरे फिल्म निर्माता र वितरकहरुलाई दिइँदै आएको रकम बढाउन हलहरु राजी भएका छन्। तर रकमको प्रतिशत कति हुने भन्ने विषयमा भने अझै विवाद रहेको देखिएको छ।

यो बेला नेपाली फिल्म रिलिज गरे निर्माता र वितरकहरुले कम्तिमा ६० देखि ८० प्रतिशत रकमसम्म पाउने केहीको दाबी छ। ‘६० प्रतिशत मात्रै हो भने त यो बेला कसले पो फिल्म चलाउला?’ चलचित्र निर्माता संघका महासचिव केशव भट्टराईले भने, ‘५५ प्रतिशत त यसअघि नै निर्माताहरुले पाउँथे! त्यसैले पाँच प्रतिशतका लागि मात्रै यतिबेला कसले पो जोखिम मोल्थे होला र?’

यता नेपाल चलचित्र संघ, काठमाडौं उपत्यका हल संयोजक गोपाल कायस्थले भने निर्माताहरुले बढी रकमको अपेक्षा गर्न नहुने बताए। उनले भने, ‘मानौं सबैभन्दा कम फिल्म चल्ने हलले ९० प्रतिशत नै दियो भने पनि उनीहरुले कति पाउँछन् र? तर राम्रोसँग चल्ने हलले ६० प्रतिशत दियो भने पनि ठूलो रकम हुन्छ। त्यसैले उचित प्रतिशतमा फिल्म निर्माता र हल मिल्नु आवश्यक छ।’

‘तत्कालका लागि मिलेर फिल्म रिलिज गर्यौंत भने काठमाडौंबाहिरका हलमा देखिएको समस्या समाधान हुने थियो,’ संघका नकिम उद्दिनले भने, ‘यसका लागि केही दिन तोकेर त्यो दिनभित्र रिलिज गर्ने फिल्मलाई बेटर डिल दिन सकेको खण्डमा निर्माता तातिन सक्थे।’ यो ‘सम्झौतामा हात मिलाउन तीन फिल्महरु ‘अधकट्टी’, ‘भैरव’ र ‘लभसब’ अघि सरेको जानकारी पनि उनले दिए।

फिल्मलाई दिने सुविधाका बारेमा नेपाल चलचित्र संघका तीन सदस्य मधुसूदन प्रधान, गोपालकाजी कायस्थ र देवेन्द्र खड्गी तथा चलचित्र निर्माता संघका तीन प्रतिनिधि केशव भट्टराई, सुनील मानन्धर र सुरेशदर्पण पोखरेल सम्मिलित कार्यदलले निर्णय गर्ने बताइएको छ। यो कार्यदल २०७१ को असोजमा नेपाली फिल्म प्रदर्शनको मेसो मिलाउन गठन गरिएको थियो।

नेपाली फिल्म चलाउने तीन तरिका छन्। पहिलो, न्यूनतम रकममा चलाउने। जसअन्तर्गत तोकिएको न्यूनतम रकम निर्मातालाई दिने र बढी कमाए आधा–आधा बाँड्ने, जसलाई (एमजी) भन्ने चलन छ। दोस्रो, ‘आउटराइट’ रकममा दिने। फिल्म चले पनि नचले पनि ‘आउटराइट’ रकम पाएपछि निर्माताले बढी अपेक्षा गर्न सक्तैन। तेस्रो, प्रतिशतको आधारमा। जसअन्तर्गत फिल्म जति चल्छ, फिल्म हलका लागि आवश्यक दर्शकसंख्या ‘होल्डओभर’ नघटुञ्जेल ५५ प्रतिशत निर्माता वा वितरकले पाउने र दर्शकसंख्या घटेपछि ४५ प्रतिशत दिने गरिएको छ। यस्तो प्रतिशत सिनेमा हलपिच्छे फरक हुन सक्छ।

यतिबेला नेपाली फिल्म निर्माताले नयाँ फिल्मका लागि बढी प्रतिशतको अपेक्षा गर्नु जायज भएको भट्टराईले बताए। यदि सबैथोक सही भयो भने नयाँ फिल्म रिलिज हुने र देशैभर चहलपहल बढ्ने भट्टराईले अपेक्षा गरे।

यता दमक र नारायणघाटमा सिनेमा हल सञ्चालन गरिरहेका विक्रम पराजुलीले पनि दर्शकलाई हलसम्म फर्काउन सम्भावना बोकेका फिल्महरुलाई अलि बढी प्रतिशत दिँदा पनि फरक नपर्ने बताए। ‘हाम्रो मुख्य आधार नै नेपाली फिल्म भएकाले काठमाडौंमा सिनेमा नचल्ने अवस्थामा काठमाडौंबाट आउने पैसामध्ये केही बाहिरैबाट दिन सके उनीहरुले फिल्म चलाउलान् कि भन्ने हाम्रो अपेक्षा हो र यसमा निर्माताहरु सकारात्मक देखिनु भएको छ,’ पराजुलीले भने, ‘अबका केही दिनमा निर्माताहरुलाई ढुक्क हुने गरी सम्झौता भएपछि फिल्म रिलिज हुने सम्भावना देखिरहेको छु।’

नेपाली फिल्मको सबैभन्दा ठूलो बजार काठमाडौं हो। यहाँबाट राम्रा फिल्मले ५० प्रतिशत नाफा सुरक्षित गर्ने गरेका छन्। काठमाडौंबाहिरको व्यापारले बाँकी ५० प्रतिशत रकम उठाउने गरेका छन्। पराजुलीका अनुसार, यदि यतिबेला काठमाडौंभन्दा बढी रकम बाहिरले दिन सक्यो भने निर्माताहरु फिल्म रिलिजका लागि तयार हुन सक्छन्।

वैशाख १२ को भूकम्पपछि देशभर प्रदर्शनमा रहेका नयाँ फिल्म ‘रेशम फिलिली’ले हात झिकेपछि असार पहिलो सातामा ‘अधकट्टी’ रिलिज हुने सम्भावना बढेको छ। रिलिज मितिका बारेमा बुझ्न खोज्दा निर्माता प्रदीप उदयसँग सम्पर्क हुन सकेन।